Chuyên gia nhận định đợt rét đậm đầu tiên trong mùa Đông 2022-2023

Theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Tổng cục Khí tượng Thủy văn), đợt rét đậm, rét hại đầu tiên của mùa Đông năm nay sẽ xảy ra vào khoảng dịp Noel (trung tuần và khoảng nửa cuối của tháng 12/2022). Các rét đậm, rét hại tiếp theo dự báo sẽ tập trung vào tháng Một và nửa đầu tháng Hai năm 2023.

Trao đổi với phóng viên VietnamPlus về diễn biến trên, ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng phòng Dự báo Khí hậu, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia lưu ý đi kèm với rét đậm, rét hại, thường sẽ có sự xuất hiện của các hiện tượng thời tiết cực đoan.

Rét đậm thường xuất hiện vào khoảng dịp Noel

- Đầu tiên, xin ông cho biết xu thế thời tiết rét đậm, rét hại mùa Đông 2022-2023, liệu năm nay rét đậm có đến muộn so với mọi năm?

Ông Nguyễn Văn Hưởng: Theo tiêu chí của Tổ chức Khí tượng thế giới, rét đậm là hiện tượng khi nhiệt độ trung bình ngày trong khu vực dao động trong khoảng từ 13-15 độ C. Trong khi đó, rét hại là khi nhiệt độ trung bình ngày trong khu vực giảm xuống dưới mức 13 độ C.

Thời điểm hiện tại đang là cuối tháng 11/2022, đợt rét đậm đầu tiên chưa xảy ra nên chưa thể kết luận rét đậm, rét hại đến sớm hay muộn.

Bên cạnh đó, theo đặc điểm khí hậu, mỗi năm tần suất và chu kỳ hoạt động của khối không khí lạnh ở Bắc bán cầu sẽ khác nhau. Vì thế, các giai đoạn tăng nhiệt và giảm nhiệt ở khu vực Bắc bộ do tác động của không khí lạnh cũng khác nhau.

Tính trung bình thì thông thường rét đậm xuất hiện vào khoảng tuần thứ 3-4 của tháng 12 (dịp Noel hàng năm).

Tuy vậy, theo dự báo hiện tại, có khả năng cuối tháng 11, đầu tháng 12/2022, các tỉnh Bắc bộ sẽ chịu ảnh hưởng của một đợt không khí lạnh có cường độ mạnh, có mưa nên khả năng rét đậm sẽ xuất hiện tại Bắc bộ trong chính đợt không khí lạnh mạnh này.

Như vậy, so với trung bình nhiều năm thì cũng không phải là muộn.

- Thời gian qua, một số đợt không khí lạnh đã xảy ra đúng như dự báo của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, nhưng vì sao vẫn oi nóng?

Ông Nguyễn Văn Hưởng: Khi có tin không khí lạnh, mọi người thường nghĩ đến trời rét nhưng điều đó không hoàn toàn đúng. Thông thường, các tháng mùa Đông (tháng 12 và tháng Một, Hai năm sau) cùng các tháng chuyển mùa (tháng 11, tháng Ba), khối không khí lạnh ở phía Bắc vẫn thường xuyên hoạt động theo từng đợt.

Tuy nhiên, chỉ khi không khí lạnh có cường độ mạnh, nhiệt độ trung bình ngày khoảng dưới 15 độ C và 13 độ C, đi kèm hiện trạng thời tiết này là trời nhiều mây và mưa thì khi đó chúng ta mới có cảm nhận rõ về rét đậm, rét hại.

Còn đối với các đợt không khí lạnh tăng cường yếu, không khí lạnh chỉ gây ra gió Đông Bắc mạnh cấp 5-6 trên biển, không có hệ thống thời tiết kết hợp gây mưa nên trời vẫn có nắng; nhiệt độ ban ngày tăng cao khiến cảm giác khá oi với nhiệt độ vào tầm trưa và chiều có ngày lên trên 32 độ C.

Thậm chí, có trường hợp không khí lạnh tăng cường, ban ngày trời nắng và nhiệt độ rất cao; ban đêm trời quang mây nhiệt độ xuống rất thấp. Chênh lệch này khiến nhiệt độ trung bình ngày vẫn có thể dưới 15 độ C nhưng chúng ta ít có cảm nhận rét đậm.

Đi kèm với rét đậm thường có thời tiết cực đoan

- Như ông chia sẻ ở trên, thông thường rét đậm sẽ xuất hiện vào khoảng tuần thứ 3-4 của tháng 12 (dịp Noel hàng năm). Vậy những khu vực nào sẽ chịu ảnh hưởng nặng nhất bởi rét đậm, rét hại trong mùa Đông năm nay?

Ông Nguyễn Văn Hưởng: Theo dự báo, hiện tượng rét đậm, rét hại chủ yếu xuất hiện trong tháng 12/2022 và tháng Một cùng nửa đầu tháng Hai năm 2023. Nơi có nền nhiệt độ thấp nhất sẽ là các tỉnh vùng núi phía Bắc như: Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Bắc Cạn, Lạng Sơn...; đặc biệt là tại những nơi có địa hình núi cao ở khu vực này.

Lưu ý là giá trị dự báo nhiệt độ cụ thể, đủ độ tin cậy chỉ có thể dự báo trước 3-5 ngày nên cần thường xuyên lưu ý thông tin dự báo trong các bản tin ngắn hạn.

- Đi kèm với rét đậm, rét hại, trong các tháng tới đây, liệu các hiện tượng thời tiết cực đoan có xảy ra? Nếu có thì phổ biến những hiện tượng thời tiết nào, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Hưởng: Đi kèm với rét đậm, rét hại, thường có sự xuất hiện của các hiện tượng thời tiết cực đoan như: Sương muối, băng giá và đôi khi là mưa tuyết trên những đỉnh núi cao.

- Vậy xu hướng thời tiết trên dự báo sẽ ảnh hưởng thế nào đối với hoạt động trồng trọt, sản xuất của người dân, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Hưởng: Dự báo nền nhiệt độ các tháng chính Đông năm nay ở mức xấp xỉ đến cao hơn một ít so với trung bình nhiều năm.

Xen kẽ các đợt không khí lạnh tăng cường yếu với thời tiết oi nóng thì có thể xuất hiện đợt không khí lạnh mạnh gây rét đậm, rét hại.

Trong các đợt có ảnh hưởng của không khí lạnh mạnh, gây rét đậm, rét hại, với nhiệt độ thấp nhất 11-14 độ C, vùng núi 8-11 độ C, vùng núi cao dưới 5 độ C và có khả năng xảy ra băng giá thì có thể ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất nông nghiệp.

Trọng tâm lưu ý về rét đậm, rét hại xảy ra trong mùa Đông năm nay là ở các tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Hà Giang, Tuyên Quang, Lào Cai.

- Với diễn biến trên, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia có khuyến cáo gì với người dân, nhất là người dân trồng hoa phục vụ Tết?

Ông Nguyễn Văn Hưởng: Tết âm lịch năm nay rơi vào cuối tháng Một năm 2023 dương lịch. Trong khi đó, tháng Một dương lịch hàng năm là thời điểm thường có nền nhiệt ở mức thấp nhất trong năm, nên thường xảy ra các đợt rét và cả rét đậm, rét hại.

Thời kỳ này, không khí lạnh gia tăng cường độ và tần suất nhưng xen giữa các đợt rét vẫn có những ngày ấm áp.

Vì vậy, khi có thông tin dự báo, cảnh báo rét đậm, rét hại, bà con vùng núi cao cần khẩn trương kiểm tra chuồng trại, che chắn bảo đảm tránh rét cho gia súc gia cầm.

Với các hộ chăn thả tự do cần chú ý kiểm đếm khoanh vùng tập trung, cung cấp và dự trữ đủ thức ăn. Với các diện tích rau màu nhỏ, sáng sớm nên phun qua nước để tránh đọng sương lạnh gây cháy lá.

Riêng với người dân trồng hoa Tết, bà con cần có kế hoạch chăm sóc hoa cho phù hợp khi có sự thay đổi thời tiết giữa lúc khu vực chịu ảnh hưởng của không khí lạnh và sau đó là thời kỳ không khí lạnh suy yếu.

Ngoài ra, để biết được hoạt động của không khí lạnh, bà con nên theo dõi sát sao các thông tin thời tiết trên các phương tiện thông tin đại chúng và các sản phẩm dự báo thời tiết chi tiết từ 1-10 ngày của chúng tôi trên trang web: https://nchmf.gov.vn./.

Trân trọng cảm ơn ông!

Cập nhật 29/11/2022.