Công thức tính số vòng dây quấn motor 1 pha

Kỹ thuật quấn dây motor đóng vai trò quyết định đến hiệu quả hoạt động và năng suất làm việc của motor. Mỗi loại motor khác nhau lại có cách quấn khác nhau, chỉ khi áp dụng đúng cách quấn thì thiết bị mới có thể hoạt động hiệu quả. Nếu bạn vẫn không biết cách thức quấn motor 1 pha, 3 pha hay công thức tính số vòng dây quấn motor 1 pha thì hãy tham khảo ngay bài viết dưới đây.

Motor 1 pha là gì?

Trước khi bắt đầu học cách quấn motor 1 pha, chúng ta cần hiểu rõ motor 1 pha là gì. Motor 1 pha là một loại động cơ dùng trong các ứng dụng điện, có cấu trúc bao gồm một cuộn dây pha duy nhất được cấp nguồn bởi một dây pha kết hợp với một dây nguồn. Đồng thời, motor này thường được trang bị thêm tụ điện để tạo ra sự lệch pha cần thiết.

Tuy nhiên, với chỉ một cuộn dây pha, động cơ điện 1 pha không thể tự khởi động vì từ trường chỉ tạo ra trong một chu kỳ. Để giải quyết vấn đề này, chúng ta có thể áp dụng nhiều phương pháp khác nhau. Trong số đó, động cơ không đồng bộ 1 pha thường được gọi là motor điện 1 pha đã được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, bao gồm máy nén khí, máy bơm nước, tời kéo và các thiết bị điện cầm tay.

Khi sử dụng các thiết bị kỹ thuật hàng ngày như vậy, vấn đề về sự cố và hỏng hóc là điều không thể tránh khỏi. Khi gặp phải tình huống này, bạn có thể đưa thiết bị của mình đến các cửa hàng điện dân dụng để được sửa chữa. Tuy nhiên, nếu bạn có kiến thức và kinh nghiệm về các loại motor điện 1 pha thì bạn hoàn toàn có thể tự mình thực hiện các thao tác sửa chữa tại nhà mà không cần phải tìm đến nơi sửa chữa.

Cấu tạo chi tiết motor 1 pha

• Stato:
  • Khung stato
  • Lõi thép stato
  • Rãnh stato
  • Dây quấn stator
  • Khe hở từ
• Rôto:
  • Trục roto
  • Lõi thép roto
  • Cánh quạt roto
  • Lồng sóc
• Dây quấn:
  • Loại dây quấn
  • Kích thước dây quấn
  • Số vòng dây quấn
  • Cách quấn dây
• Tụ điện:
  • Loại tụ điện
  • Dung lượng tụ điện
  • Hiệu điện thế tụ điện
  • Cách đấu nối tụ điện
• Các bộ phận khác:
  • Vòng bi
  • Nắp che
  • Cánh quạt

Nguyên lý hoạt động của motor 1 pha

• Từ trường quay:
  • Tạo ra bởi cuộn dây stator
  • Quay với tốc độ đồng bộ
• Mô-men xoắn:
  • Lực tác động làm roto quay
  • Tỷ lệ thuận với dòng điện stator
• Tốc độ quay:
  • Tùy thuộc vào từ trường quay và mô-men xoắn
  • Có thể điều chỉnh bằng cách thay đổi tần số dòng điện

Công thức tính số vòng dây quấn motor 1 pha

Công thức tính toán để vẽ sơ đồ dây quấn cho động cơ điện 1 pha có thể được mô tả như sau:

1. Tính số rãnh dưới một cực của cuộn làm việc (ZA):

( qA = frac{zA}{2p} ) (2-1)

1. Tính số rãnh dưới một cực tiêu chuẩn của cuộn khởi động (ZB):

( QB = frac{zB}{2p} ) (2-2)

1. Bước quấn (thường được gọi là y) của bin lớn nhất (cũng được gọi là bước đủ):

( y = frac{z}{2p} ) (2-3)

Động cơ điện 1 pha thường được quấn theo kiểu đồng tâm. Khi động cơ kiểu tụ điện bắt đầu khởi động, rãnh cuộn dây làm việc ZA sẽ chiếm đến 2/3 số rãnh, trong khi rãnh dây quấn khởi động chỉ chiếm 1/3 tổng số rãnh z của stato.

Khi cấp điện vào trong động cơ điện 1 pha roto lồng sóc, dòng điện một pha sẽ đi qua các cuộn dây sinh, tạo ra từ trường φ1. Trong roto lồng sóc của động cơ, nhờ có dòng điện cảm ứng, sẽ xuất hiện thêm từ trường φ2.

Cả stato và rôto trong động cơ đều tạo ra từ trường trong quá trình hoạt động, nhưng không đủ để làm động cơ quay vì chúng chỉ tạo ra từ trường đập mạch. Tính chất này làm cho roto bị hút chặt vào stato. Do đó, để động cơ điện 1 pha kiểu tụ điện có thể tự quay, luôn cần phải có cả hai cuộn dây.

• Cuộn chính, hay còn gọi là cuộn làm việc (ký hiệu là A), và cuộn phụ, còn được gọi là cuộn khởi động (ký hiệu B), được đặt vào một số rãnh của stato. Tuy nhiên, cuộn khởi động phải được đặt lệch so với cuộn làm việc một bước cực, sao cho tạo ra một từ thông lệch góc 90 độ trong không gian.
• Cuộn khởi động được kết nối thông qua một tụ điện (hoặc điện trở, ít sử dụng hiện nay) trước khi được nối vào nguồn. Điều này làm cho dòng điện trong cuộn khởi động lệch pha so với dòng điện trong cuộn làm việc một góc 90 độ.

Ngoài ra, dòng điện trong hai cuộn này cũng lệch pha nhau cả về thời gian và không gian, tạo ra một từ trường quay không đối xứng đủ mạnh để tạo ra mômen xoắn giúp động cơ khởi động tự động một cách dễ dàng.

Quá trình quấn lại motor điện không đồng bộ 1 pha kiểu tụ điện cần tuân theo các bước sau đây:

1. Kiểm tra và xác định vị trí hỏng để đề ra phương pháp sửa chữa phù hợp, giúp tiết kiệm kỹ thuật và chi phí.
2. Vẽ lại sơ đồ quấn dây và kết nối điện.
3. Tháo bỏ các cuộn dây hỏng, làm sạch các rãnh và đo đạc kích thước dây cùng số vòng trong các cuộn làm việc và cuộn khởi động.
4. Chuẩn bị khuôn quấn dây và quấn dây mới đúng kích thước và số vòng cần thiết.
5. Lót giấy cách điện vào các rãnh, quấn dây vào vị trí phù hợp và đấu nối theo sơ đồ đã vẽ.
6. Kiểm tra và lắp ráp để chạy thử, đảm bảo hoạt động mượt mà trước khi tiến hành tẩm sơn cách điện.
7. Lưu ý khi quấn động cơ 1 pha cho máy bơm nước:

• Tháo động cơ, đếm số vòng dây điện từ ban đầu.
• Vệ sinh rãnh của stato và lót giấy cách điện.
• Quấn lại bối dây và nối lại dây điện từ.
• Đấu lại các đầu dây theo sơ đồ.
• Sơn phủ cách điện đầy đủ cho các dây điện.
• Sấy động cơ để đảm bảo lớp sơn cách điện khô hoàn toàn.

Lời kết

Qua bài viết trên, Thiên Long Thuần Yến đã chia sẻ đến bạn công thức tính số vòng dây quấn motor 1 pha. Hy vọng những thông tin trên có thể mang đến cho bạn những kiến thức hữu ích nhất.