Hướng dẫn cúng thôi nôi bé trai đơn giản và đầy đủ từ A - Z

Trong văn hóa truyền thống của Việt Nam thì thôi nôi là nghi lễ cực kỳ quan trọng. Lễ thôi nôi không chỉ là để chúc mừng em bé được tròn 1 tuổi mà còn là lễ cầu nguyện cho em bé một đời bình an, may mắn và hạnh phúc. Các bạn hãy cùng Liên Á tìm hiểu chi tiết cách bày mâm cúng thôi nôi bé trai từ A - Z sao cho đơn giản nhưng vẫn đầy đủ nhé.

Xem thêm:

• Cúng đầy tháng bé trai
• Tên ở nhà cho bé trai

1. Cách tính ngày cúng thôi nôi bé trai

Để xác định ngày cúng thôi nôi cho bé trai, các gia đình thường dựa vào lịch âm. Tuy nhiên, cũng có một số gia đình chọn lịch dương để dễ dàng hơn trong việc chuẩn bị và tổ chức.

Mâm cúng đầy năm cho bé trai cần chuẩn bị chỉn chu (Nguồn: Sưu tầm)

Theo phong tục truyền thống, thời gian cúng thôi nôi cho bé trai chính xác nhất là 2 ngày trước ngày sinh của bé (tính theo lịch âm). Ví dụ, bé sinh vào ngày 20 âm lịch thì ngày cúng thôi nôi sẽ là ngày 18 âm lịch. Riêng tiệc mừng thôi nôi, gia đình có thể linh hoạt chọn ngày âm hoặc dương, miễn sao phù hợp và thuận tiện cho khách mời tham gia.

Lễ cúng thôi nôi bé gái và bé trai thường được tổ chức để bày tỏ lòng biết ơn đến các vị Đại Tiên đã che chở, phù hộ. Gia đình mong các vị sẽ thụ hưởng lễ vật, tiếp tục bảo vệ và ban phước để bé luôn ăn ngon, ngủ yên, khỏe mạnh và tránh xa những bệnh vặt thường gặp ở trẻ nhỏ.

2. Cách bày mâm cúng thôi nôi bé trai

Trước tiên, hãy đặt bình hoa và hoa quả theo nguyên tắc “đông bình tây quả”. Để xác định phương hướng, mẹ có thể sử dụng la bàn hoặc ứng dụng la bàn trên điện thoại, sau đó đặt bình hoa ở phía đông và hoa quả ở phía tây. Tùy vào kích thước và kiểu dáng của bàn cúng, mẹ sắp xếp các lễ vật như gà luộc, trầu têm, chè và xôi sao cho hợp lý.

Mâm cúng thôi nôi cho bé trai vừa đơn giản lại đầy đủ (Nguồn: Sưu tầm)

Ở phần đầu mâm cúng, nên đặt bát nhang, bình hoa, hoa quả và gà luộc. Phía sau bàn cúng, bày hai hàng xôi và chè đối xứng. Để mâm cúng thêm đẹp mắt, mẹ có thể sắp xen kẽ giữa xôi và chè. Bàn cúng dài sẽ thuận tiện hơn trong việc sắp xếp các lễ vật cân đối và hài hòa.

Gà luộc cần được bày ngẩng đầu, còn xôi cúng có thể ép khuôn hình hoa hoặc chữ phúc để tăng tính thẩm mỹ. Một mâm cúng được xem là hoàn chỉnh khi trông gọn gàng và đẹp mắt.

• Mâm cúng trong nhà: Mâm cúng thôi nôi đặt hướng vào trong nhà, người cúng cũng quay mặt vào nhà khi khấn, vì các bà Mụ và gia tiên luôn ở cạnh bé, trong ngôi nhà.
• Mâm cúng ngoài sân hoặc ngoài đường: Mâm cúng đặt hướng ra ngoài đường, người cúng cũng quay mặt ra đường khi làm lễ khấn.

3. Mâm thôi nôi bé trai gồm những gì?

3.1 Mâm cúng Thần Tài - Ông Địa

Mâm cúng thôi nôi bé trai được chuẩn bị để dâng lên Thần Tài - Ông Địa theo phong tục dân gian truyền thống. Để thực hiện đúng nghi thức, mâm cúng thường được bày ở khu vực ngoài sân hoặc lối ra vào của gia đình, hướng mâm quay mặt ra phía đường. Các lễ vật trong mâm cúng nhằm tỏ lòng thành kính với đất đai, thổ công, thổ chủ, bao gồm:

• Một đĩa trái cây tươi.
• Một chén chè đậu trắng.
• Một đĩa xôi.
• Một bộ tam sên (gồm trứng luộc, tôm luộc, cua luộc).
• Ba ly nước, kèm theo hoa, nhang, và đèn.

Lời khấn mẫu

Người đại diện trong gia đình sẽ thắp nhang, quỳ lạy và đọc bài văn khấn với nội dung như sau:

“Hôm nay, ngày… tháng… (âm lịch), gia đình của chúng con, thay mặt cho cháu (tên bé)… sắm sửa lễ vật. Trước là kính khấn đất đai, thiên địa, thổ công, thổ chủ chứng giám và nhận lễ vật chúc mừng cháu (…) tròn một năm tuổi. Sau là cầu xin các vị tiếp tục phù trợ cho cháu (tên…) được khỏe mạnh, mau lớn, ngoan ngoãn, và gia đình luôn gặp nhiều may mắn, hạnh phúc…”

3.2 Mâm cúng Cửu Huyền Thất Tổ

Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, Cửu Huyền Thất Tổ là đại diện cho dòng họ tổ tiên qua nhiều thế hệ, những người luôn bảo hộ và mang lại phước lành cho con cháu.

Mâm cúng Cửu Huyền Thất Tổ ngày thôi nôi bé trai (Nguồn: Sưu tầm)

Khi tổ chức lễ thôi nôi bé trai, mâm cúng dâng lên Cửu Huyền Thất Tổ không chỉ thể hiện lòng biết ơn mà còn gửi gắm lời cầu mong cho bé được khỏe mạnh, bình an và thành đạt.

Đồ cúng cần chuẩn bị:

• Hoa: Lựa chọn hoa cúc, hoa lay ơn hoặc hoa đồng tiền, thể hiện sự tôn kính và lòng thành.
• Trái cây: Một mâm trái cây ngũ quả tươi ngon, bày biện đẹp mắt để dâng lên tổ tiên.
• Xôi: Một đĩa xôi lớn (thường là xôi gấc hoặc xôi đậu xanh) tượng trưng cho sự may mắn và sung túc.
• Chè: Một chén chè đậu trắng lớn (hoặc chè trôi nước nếu cúng bé gái) mang ý nghĩa cầu mong sự tròn đầy và thuận lợi.
• Gà luộc: Một con gà trống luộc nguyên con, bày trên đĩa cùng lá chanh, tượng trưng cho sự mạnh mẽ và vươn lên.
• Trầu cau: Một phần trầu têm cánh phượng, thể hiện nét đẹp truyền thống trong lễ cúng.
• Tiền vàng mã: Bộ giấy cúng và tiền vàng mã dâng lên tổ tiên, sau đó được hóa vàng để gửi lời cảm ơn và cầu chúc.

Nghi thức cúng bái

• Bày trí mâm cúng ở vị trí trang nghiêm trên bàn thờ gia tiên.
• Người lớn trong nhà thắp nhang, bái lạy và đọc bài khấn dâng lên Cửu Huyền Thất Tổ, bày tỏ lòng biết ơn và cầu mong phước lành cho bé.

Lời khấn mẫu

“Hôm nay là ngày lành tháng tốt, gia đình chúng con thành tâm kính dâng mâm lễ vật. Kính mời Cửu Huyền Thất Tổ, các bậc tiền nhân chứng giám, phù hộ cho cháu (tên bé) luôn mạnh khỏe, bình an, gia đình chúng con được an khang, thịnh vượng.”

3.3 Mâm cúng 12 Mụ Bà và 3 Đức Thầy

Theo truyền thống dân gian Việt Nam, 12 Mụ Bà là những vị thần nặn hình hài và chăm sóc trẻ em từ lúc chào đời, trong khi 3 Đức Thầy là những vị thánh dạy dỗ và bảo vệ trẻ. Mâm cúng 12 Mụ Bà và 3 Đức Thầy thể hiện lòng biết ơn, cầu mong cho bé phát triển khỏe mạnh, thông minh và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.

Lễ vật trong mâm cúng 12 Mụ Bà

Chè

• 12 chén chè nhỏ, 1 chén chè lớn.
• Thông thường, chè đậu trắng dành cho bé trai, còn bé gái dùng chè trôi nước.

Xôi

• 12 đĩa xôi nhỏ, 1 đĩa xôi lớn (xôi gấc hoặc xôi đậu xanh).

Gà luộc

• Một con gà trống luộc nguyên con, đặt trang trọng trên đĩa.

Bánh kẹo

• Mỗi phần một ít, sắp xếp gọn gàng trên mâm.

Trầu têm cánh phượng

• 12 miếng trầu têm cánh phượng, 1 lá trầu nguyên và 1 trái cau.

Bộ đồ hình thế

• Một bộ đồ giấy ghi rõ tên, ngày tháng năm sinh của bé, dùng để đốt sau lễ cúng nhằm giải hạn và cầu phúc.

Hoa tươi

• Một bình hoa tươi (hoa cát tường, hoa đồng tiền, hoặc hoa lay ơn).

Các lễ vật khác

• 12 đôi hài xanh, váy áo xanh.
• Một chén gạo, một chén muối.
• 3 ly nước nhỏ, 3 ly trà nhỏ, 3 ly rượu trắng nhỏ.
• Nhang, đèn cầy.

Lễ vật trong mâm cúng 3 Đức Thầy

Cháo

• 1 tô cháo lớn và 3 chén cháo nhỏ.

Ly nước hoặc rượu

• 1 ly nước sạch hoặc rượu trắng nhỏ.

Các lễ vật khác

• Trầu têm, hoa tươi, nhang, đèn cầy.

Nghi thức cúng bái

• Vị trí:

Đặt mâm cúng 12 Mụ Bà ở vị trí trung tâm, trang trọng. Mâm cúng 3 Đức Thầy có thể đặt gần hoặc cùng bàn, tùy theo không gian gia đình.

• Nghi lễ:

Người lớn trong nhà thắp nhang, khấn vái và đọc bài văn khấn. Nội dung lời khấn cảm ơn 12 Mụ Bà đã bảo vệ và chăm sóc bé trong suốt thời gian qua, đồng thời cầu xin 3 Đức Thầy tiếp tục phù hộ cho bé ngoan ngoãn, thông minh, mạnh khỏe.

Lời khấn mẫu

“Hôm nay là ngày lành tháng tốt, gia đình chúng con thành tâm kính dâng lễ vật. Kính mời 12 Mụ Bà và 3 Đức Thầy chứng giám lòng thành, tiếp tục phù hộ độ trì cho cháu (tên bé) khỏe mạnh, mau ăn chóng lớn, gia đình được an vui, hạnh phúc.

4. Bài khấn cúng thôi nôi bé trai

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần). Con kính lạy:

Bà Chúa Thiên Thai.

Các vị Đại Tiên, Tiên Bà, 12 Mụ Bà.

Tam Đức Thầy: Thánh Sư, Tổ Sư, Tiên Sư.

Cửu Huyền Thất Tổ, ông bà cha mẹ, họ hàng nội ngoại.

Hôm nay, ngày ___ tháng ___ năm ___ (âm lịch), nhằm ngày ___ tháng ___ năm ___ (dương lịch), gia đình chúng con là (họ và tên cha mẹ) ________________, ngụ tại ________________.

Nhân ngày đầy năm của cháu (tên bé) ________________, gia đình chúng con sắm sửa mâm lễ vật gồm: (liệt kê các lễ vật chính) ____________________________.

Trước bàn thờ gia tiên, chúng con thành tâm kính dâng lễ vật lên chư vị thần linh, chư Tiên Bà, cùng gia tiên nội ngoại. Cúi xin các ngài chứng giám lòng thành, phù hộ độ trì cho cháu ________________:

• Mau ăn chóng lớn.
• Khỏe mạnh, sáng dạ, ngoan ngoãn.
• Gặp nhiều may mắn, được phù trợ trong mọi sự.

Gia đình chúng con cũng xin các ngài tiếp tục ban phúc lành cho gia đình, cho cha mẹ cháu được khỏe mạnh, an khang, gia đạo bình an.

Kính cáo chư vị, cúi xin chứng giám và phù hộ.

Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).

Lưu ý khi khấn

• Đọc bài khấn với giọng chậm rãi, rõ ràng, thể hiện lòng thành kính.
• Sau khi khấn xong, chờ hương cháy hết rồi tiến hành hóa vàng mã và chia lộc.

5. Nghi thức cúng thôi nôi bé trai

5.1 Nghi thức bốc đồ chơi đoán nghề nghiệp tương lai

Nghi thức bốc đồ chơi (hay còn gọi là "bốc đồ đoán nghề") là một phần quan trọng và thú vị trong lễ thôi nôi. Đây là hoạt động để dự đoán nghề nghiệp hoặc tính cách tương lai của bé dựa trên món đồ mà bé chọn.Đây là một khoảnh khắc vừa ý nghĩa vừa thú vị, thường khiến cả nhà háo hức chờ đợi.

Nghi thức bốc quà đoán nghề nghiệp cho bé trai (Nguồn: Sưu tầm)

Mẹ sẽ chuẩn bị sẵn một mâm đồ đa dạng, trong đó có thể có xôi, vàng lá, tiền thật, bút, sách hoặc những vật dụng tượng trưng cho ngành nghề. Đặc biệt, xôi tượng trưng cho sự no đủ, vàng lá biểu thị cho sự giàu có, và tiền đại diện cho tài chính, kinh doanh.

Bé sẽ tự tay chọn một món đồ đầu tiên, sau đó thêm hai món nữa. Từ những món bé chọn, gia đình sẽ dự đoán phần nào nghề nghiệp tương lai của bé, cũng như gửi gắm những lời chúc tốt đẹp. Đây không chỉ là nghi thức truyền thống mà còn là dịp để mọi người lưu giữ những khoảnh khắc đáng nhớ của ngày đặc biệt này.

5.2 Nghi thức mừng tuổi bé trai

Nghi thức mừng tuổi bé trai trong lễ thôi nôi mang ý nghĩa chúc phúc, cầu mong cho bé khỏe mạnh, thông minh và gặp nhiều may mắn. Người lớn trong gia đình sẽ chuẩn bị những phong bao lì xì đỏ hoặc quà thôi nôi để tặng cho bé. Sau khi đọc lời chúc phúc, bé trai sẽ nhận lì xì và quà từ ông bà, cha mẹ và những người thân như lời cầu mong một tương lai sáng lạn cho bé.

Mâm cúng thôi nôi bé trai không chỉ là một phần trong lễ thôi nôi, mà còn là dịp để gia đình gắn kết, thể hiện tình yêu thương và mong ước những điều tốt đẹp nhất cho tương lai của bé. Đây là khoảnh khắc đáng nhớ, đầy ý nghĩa, mang lại niềm vui và hy vọng cho bé cũng như cả gia đình trong hành trình sắp tới.