Tay chân miệng cấp độ 1 là giai đoạn nhẹ nhất của bệnh, thường không gây biến chứng nghiêm trọng và có thể tự khỏi trong vòng 7 - 10 ngày. Tuy nhiên, do triệu chứng ban đầu khá giống với một số bệnh khác, nhiều người dễ nhầm lẫn và điều trị sai cách, khiến bệnh có thể tiến triển nặng hơn. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 1, giúp phụ huynh và người chăm sóc trẻ nhận diện rõ ràng dấu hiệu và có biện pháp xử lý kịp thời.
BS Hoa Tuấn Ngọc - Quản lý Y khoa khu vực 1 Đông Nam Bộ, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết: “Bệnh tay chân miệng có thời gian ủ bệnh từ 2 - 10 ngày, với trung bình là 3 - 5 ngày. Quá trình tiến triển của bệnh thường được chia thành 5 giai đoạn, bao gồm: phát ban, rối loạn chức năng thần kinh, giai đoạn đầu của suy tim phổi, suy tim phổi và phục hồi. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp chỉ trải qua giai đoạn đầu của bệnh [1]. Thông thường, bệnh nhân sẽ hồi phục hoàn toàn trong vòng vài tuần mà không gặp phải biến chứng. Thời gian bệnh cấp tính thường kéo dài từ 10 - 14 ngày và nhiễm trùng rất hiếm khi tái phát hoặc kéo dài [2].”
Tay chân miệng cấp độ 1 có nguy hiểm không?
Bệnh tay chân miệng cấp độ 1 thường không gây nguy hiểm và có thể tự khỏi trong vòng 7 - 10 ngày nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nếu các vết loét và mụn nước không được chăm sóc và vệ sinh đúng cách, bệnh có thể kéo dài lâu hơn và gây ra nhiều rủi ro. Trong những trường hợp hiếm, tình trạng này có thể dẫn đến nhiễm trùng thứ phát, gây biến chứng nghiêm trọng. Cụ thể:
- Mất nước: Trẻ có thể bị mất nước nghiêm trọng nếu gặp các triệu chứng như nôn mửa hoặc đau miệng khiến trẻ không thể uống nước.
- Ảnh hưởng đến sự phát triển: Vết loét trong miệng nếu nhiễm trùng có thể khiến trẻ biếng ăn, suy dinh dưỡng, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển thể chất và tinh thần.
- Nhiễm trùng thứ phát: Các mụn nước trên da có thể trở thành vết nhiễm trùng do vi khuẩn, làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng và khó hồi phục hơn.
Nguy hiểm hơn, bệnh có thể tiến triển sang cấp độ 2, gây ra những triệu chứng nghiêm trọng như sốt cao không giảm dù đã sử dụng thuốc, khó thở, giật mình khi ngủ, cơ thể mệt mỏi, uể oải, mắt lờ đờ, chân tay lạnh hoặc quấy khóc không ngừng. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm liên quan đến hô hấp, tim mạch và hệ thần kinh như viêm màng não, viêm nhu mô não, viêm thân não, viêm não, hoặc viêm não tủy… có thể đe dọa tính mạng của trẻ.
Theo các nghiên cứu quy mô lớn đã chỉ ra rằng, bệnh tay chân miệng có 5 kết cục khác nhau: 12,7% trường hợp không có triệu chứng, 86,2% có triệu chứng nhẹ, 1,1% trường hợp tiến triển nặng và nguy kịch, và chỉ 0,03% trường hợp dẫn đến tử vong. Mặc dù tỷ lệ bệnh tay chân miệng tiến triển nặng và tử vong rất thấp, nhưng điều đó không có nghĩa là không thể xảy ra. Vì vậy, khi trẻ có dấu hiệu bất thường, cha mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời, nhằm tránh các biến chứng nguy hiểm. [1]
Triệu chứng bệnh tay chân miệng cấp độ 1
Trong giai đoạn đầu của bệnh (1 - 2 ngày đầu), trẻ sẽ có các triệu chứng tương tự như cảm lạnh, bao gồm: sốt nhẹ (thường trên 37,5 độ C), chán ăn, mệt mỏi, sổ mũi và đau họng. Các dấu hiệu này có thể khiến trẻ cảm thấy khó chịu và biếng ăn, nhưng thường không kéo dài lâu.
Đến ngày thứ 3, các vết loét sẽ xuất hiện trong miệng, bao gồm ở nướu, lưỡi và vòm miệng. Những vết loét này có thể là đốm đỏ nhỏ hoặc các vết loét rộng hơn, gây đau đớn khi nuốt và khiến trẻ thường xuyên chảy nước dãi. Trong một số trường hợp, chỉ có loét miệng mà không có phát ban trên cơ thể.
Sang ngày thứ 4, các vết loét có thể lan ra các khu vực khác như tay, chân, mông và đầu gối. Phát ban có thể xuất hiện dưới dạng các đốm nhỏ, đỏ và không gây ngứa. Tuy nhiên, một số trẻ có thể bị các nốt mụn nước lớn, có thể chứa mủ và gây đau. Thông thường, các nốt mụn nước sẽ hồi phục và tự biến mất sau khoảng 7 - 10 ngày.
Ngoài các triệu chứng trên, trẻ còn có thể gặp phải một số dấu hiệu khác như đau nhức cơ thể, cứng cổ, đau đầu, giật mình khi ngủ, khó ngủ sâu, hay ngủ gật, đau họng, khó nuốt, chảy nước miếng, và thường xuyên quấy khóc. Những triệu chứng này có thể làm trẻ cảm thấy khó chịu và mệt mỏi hơn trong quá trình mắc bệnh. [3]
Hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 1
Hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 1 thường dễ nhận biết và không quá phức tạp. Dưới đây là một số đặc điểm hình ảnh điển hình của bệnh tay chân miệng ở cấp độ này:
Cách chăm sóc trẻ bị tay chân miệng cấp độ 1 để nhanh khỏi bệnh
Sau khi đã điểm qua hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 1, cũng có nhiều người quan tâm đến cách chăm sóc trẻ bị tay chân miệng để nhanh chóng khỏi bệnh. Tay chân miệng thường không nguy hiểm và có thể điều trị tại nhà. Tuy nhiên, việc chăm sóc đúng cách là rất quan trọng để giúp trẻ nhanh khỏi bệnh và tránh các biến chứng tiềm ẩn. Dưới đây là những điều cha mẹ cần lưu ý:
- Giữ vệ sinh miệng sạch sẽ: Súc miệng trẻ bằng nước muối loãng hoặc dung dịch sát khuẩn để giảm đau và ngăn ngừa nhiễm khuẩn. Lau miệng trẻ bằng dung dịch glycerin borat sau mỗi bữa ăn để làm sạch và giảm đau.
- Cung cấp đủ nước: Đảm bảo trẻ uống đủ nước để tránh mất nước và duy trì độ ẩm cho cơ thể. Trẻ có thể cảm thấy khó chịu khi uống nước do các vết loét trong miệng, nhưng việc uống nước là rất quan trọng để hỗ trợ quá trình hồi phục.
- Hạ sốt khi cần thiết: Nếu trẻ bị sốt, có thể cho trẻ uống thuốc hạ sốt như paracetamol theo chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không dùng aspirin và không tự ý cho trẻ uống thuốc khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ.
- Chế độ ăn uống phù hợp: Để tránh làm tổn thương vết loét trong miệng, nên cho trẻ ăn thức ăn mềm, lỏng như cháo, súp, hoặc sinh tố. Tránh cho trẻ ăn các món cay, chua hoặc cứng có thể gây kích ứng vết loét.
- Giữ vệ sinh cơ thể và đồ dùng: Tắm rửa cho trẻ sạch sẽ hàng ngày và thường xuyên rửa tay, vệ sinh đồ chơi của trẻ để tránh lây nhiễm cho những người xung quanh.
- Theo dõi triệu chứng: Quan sát tình trạng của trẻ hàng ngày. Nếu triệu chứng không giảm hoặc có dấu hiệu nặng hơn (sốt cao kéo dài, khó thở, co giật…), cần đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay lập tức.
- Tạo môi trường thoải mái: Trẻ bị tay chân miệng có thể cảm thấy mệt mỏi, khó chịu. Hãy tạo môi trường yên tĩnh, thoải mái và khuyến khích trẻ nghỉ ngơi nhiều để giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng.
Có thể thấy, bệnh tay chân miệng dù có thể tự khỏi và hồi phục sau 7 - 10 ngày nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ tiến triển nặng với những biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm màng não, phù phổi hay suy tim, đe dọa trực tiếp đến tính mạng của trẻ. Trong bối cảnh hiện nay, khi bệnh chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu, tiêm vắc xin được xem là giải pháp hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ.
Hệ thống tiêm chủng VNVC đã ký kết hợp tác với nhà sản xuất vắc xin phòng Enterovirus 71 (EV71) - chủng virus nguy hiểm và phổ biến nhất gây tay chân miệng. Loại vắc xin này đã được chứng minh an toàn và đạt hiệu quả bảo vệ tới 96,8%, theo nghiên cứu đăng tải trên tạp chí The Lancet.
Điểm đặc biệt của vắc xin không chỉ nằm ở khả năng chống lại EV71 mà còn cung cấp miễn dịch chéo với các chủng khác như B5 và C4, mở rộng phạm vi bảo vệ cho trẻ. Với công nghệ sản xuất hiện đại, vắc xin đảm bảo duy trì miễn dịch lâu dài và an toàn đặc biệt cho trẻ từ 2 tháng đến dưới 6 tuổi - nhóm tuổi nhạy cảm và dễ tổn thương nhất.
Tiêm vắc xin không chỉ là cách giảm nguy cơ biến chứng nặng và tử vong ở trẻ mà còn đóng vai trò như “lá chắn thép” giúp ngăn chặn sự lây lan của bệnh trong cộng đồng. Để phòng ngừa hiệu quả, phụ huynh cũng cần kết hợp tiêm chủng với việc giữ vệ sinh cá nhân, khử khuẩn không gian sống và theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu bệnh.
Bài viết trên đã cung cấp những hình ảnh bệnh tay chân miệng cấp độ 1 chi tiết, đầy đủ nhất, giúp phụ huynh dễ dàng nhận diện và có biện pháp điều trị phù hợp. Tay chân miệng cấp độ 1 thường không nghiêm trọng và có thể được điều trị tại nhà. Tuy nhiên, nếu trẻ có dấu hiệu bất thường như sốt cao, giật mình, nôn trớ, bỏ ăn, hoặc các triệu chứng khác, cha mẹ nên nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời, tránh nguy cơ biến chứng nguy hiểm.